کنترل کیفی دستگاه های رادیولوژی تشخیصی بیمارستان های استان چهارمحال و بختیاری

بیشترین پرتوگیری مردم از منابع پرتو ساخت بشر، ناشی از آزمایش های تشخیصی با پرتو ایکس می باشد. این امر به دلیل اجتناب ناپذیر بودن این روش تشخیص، عدم وجود روش های جایگزین و همچنین تعداد این آزمایشات در میان افراد جامعه می باشد. یکی از دلائل عمده پرتوگیری های غیر ضروری مردم، نداشتن برنامه های بررسی کنترل کیفیت (quality control) یا تضمین کیفیت (quality assurance) در مراکز رادیولوژی است. ضمن اجتناب ناپذیر بودن پرتوگیری از این منابع، برای عملی کردن برنامه کنترل کیفی (کاهش دوز جذبی و افزایش کیفیت تصاویر رادیوگرافی)، پارامترهای مختلفی از قبیل کیلو ولتاژ دستگاه ((kvp، میلی آمپر ma))، زمان تابش(s)، فاصله فیلم تا تیوب اشعه ایکس، فیلترهای اضافی، لایه نیم جذب و شرایط کاست فیلم مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای این منظور هفت دستگاه رادیولوژی تشخیصی در شش بیمارستان وابسته به دانشگاه علوم پزشکی استان چهارمحال و بختیاری مورد بررسی قرار گرفت. با بررسی آزمایشات مختلف رادیوگرافی و برای مقایسه دوز دریافتی قبل و پس از عملی کردن برنامه کنترل کیفیت، آزمایشات رادیوگرافی قفسه صدری انجام شد. برای هر دستگاه 10 بیمار به صورت تصادفی انتخاب گردید، یعنی در کل 70 بیمار برای آزمایشات قفسه صدری در نظر گرفته شدند. نتایج دوزیمتری که توسط دوز دریافتی پوست esd (entrance skin dose) برای رادیوگرافی قفسه صدری انجام گرفت حدود 7/. میلی گری قبل از انجام برنامه کنترل کیفی بود. برای کاهش دوز، برنامه کنترل کیفی و شرایط تابش به کار برده شد که متوسط دوز دریافتی برای آزمایشات رادیوگرافی قفسه صدری حدود 40% کاهش یافت. تعداد کل افراد تحت آزمایشات رادیوگرافی حدود 500000 نفر می باشد که اگر برنامه کنترل کیفی به درستی صورت پذیرد، مقدار دوز تجمعی (collective dose) در حدود man-sievert 140=(500000×mgy 28/.) خواهد بود. بنابراین با اعمال کنترل کیفبت در تمامی آزمایشات رادیوگرافی و هم چنین تحت شرایط دوز دریافتی کمتر بدون کاهش اطلاعات تصویر، در نتیجه ریسک ابتلا به سرطان ناشی از آزمایشات رادیوگرافی کاهش می یابد.